De droom van Miguel Gomez in Azië

De Portugese auteur Miguel Gomes verdiept zijn merk van niet-classificeerbare en wereldcinema Grote rondleidingeen periodedrama dat eigenlijk helemaal geen periodedrama is, of toch wel?

De film speelt zich af in Zuidoost-Azië rond 1918 en volgt de paden van een Britse ambtenaar en zijn verloofde terwijl ze soortgelijke paden over het continent volgen. De film schakelt tussen hedendaagse documentairebeelden en historische recreaties, met voice-overs in verschillende lokale talen en een plot. Die langzaam voortduwt. Gomez fan-hackfunctie uit 2012, Taboe, je vindt hier ook veel om van te houden, en op het gebied van vakmanschap biedt zijn nieuwste werk een aantal werkelijk verleidelijke momenten. Maar iedereen die op zoek is naar een goed verhaal of naar personages waarmee hij zich kan identificeren, kan het landschap bewonderen zonder er überhaupt van te genieten.

Ondanks de eenvoudige presentatie, Grote rondleiding Het is, althans esthetisch gezien, allesbehalve minimalistisch en flitst zonder waarschuwing tussen tijdperken, genres, kleur en zwart-wit. Gomez heeft in de loop der jaren een unieke stijl ontwikkeld waarin heden en verleden samensmelten totdat ze niet meer van elkaar te onderscheiden zijn, alsof het historische stuk waar we naar kijken eigenlijk een documentaire is die meer dan honderd jaar geleden is gefilmd en pas vandaag is ontdekt. Of beter gezegd: de momentopnamen van vandaag komen eigenlijk uit het verleden en worden verondersteld naar de toekomst te zijn gestuurd.

Als dit verwarrend klinkt, is dat omdat het zo is, en zo is Grote rondleiding Niet voor wie zijn films graag bondig en zonder veel uitweidingen presenteert. Speel competitie in Hij waseen primeur voor de regisseur, zou boekingen moeten vinden op tal van andere festivals en geselecteerde theaters, hoewel de meeste op nichebasis zijn.

De film is opgedeeld in twee delen die hetzelfde kronkelende pad volgen en ons van Myanmar (in 1918 nog bekend als Birma) naar West-China brengen, met veel tussenstops. In de eerste helft volgen we Edward (Goncalo Waddington), die op het punt staat zijn verloofde Molly (Crista Alviati) te ontmoeten op het treinstation in Rangoon. Ze hebben elkaar al zeven jaar niet gezien en zouden gaan trouwen, maar om de een of andere reden wordt Edward bang en gaat op reis naar onbekende delen.

In feite is de titel van de continenthoppende foodieserie van Anthony Bourdain, die zich ook over Azië heeft verspreid, niet ver verwijderd van wat Gomez hier doet. Terwijl Edward naar Singapore, Bangkok en een groot aantal andere steden reist, wisselt de regisseur korrelige etnografische shots van die hedendaagse locaties af met entertainmentintermezzo's die voornamelijk op soundstages in Portugal zijn gefilmd.

Het had 1918 moeten zijn, maar plotseling waren we in een karaokebar in Manilla en zagen we een man “My Way” van Frank Sinatra zingen in het Tagalog. Of wacht, we zijn in een oud huis in Vietnam dat eigendom is van een enge kolonialist (Claudio da Silva), maar er rijden moderne auto's rond een rotonde terwijl 'Blue Danube' op de soundtrack schalt. En waarom spreken al deze Britten trouwens Portugees?

Het maakt Gomez misschien niet zoveel uit als dit soms een beetje verwarrend is. Het gaat hem erom de essentie van een bepaalde plek vast te leggen en de kijker in een bepaalde gemoedstoestand te brengen, wat hij goed doet, ook al is dat… Grote rondleiding Het lijkt ruim twee uur te duren.

De tweede helft van de film biedt wat meer plot, terwijl we overschakelen naar Molly's standpunt als ze in Rangoon aankomt. Van daaruit volgt ze de ongrijpbare Edward over het hele continent, terwijl ze onderweg een Vietnamese metgezel (Lang Khi Tran) oppikt. De twee bereiken uiteindelijk Shanghai en gaan vervolgens westwaarts naar Chengdu en de Tibetaanse grens, waar we Edward tijdens het eerste deel uit het oog verliezen. Tegen die tijd lijkt Molly ook verdwaald, ongeneeslijk ziek en onzeker of ze haar toekomstige echtgenoot ooit nog zal zien.

De regisseur, die samen met drie andere schrijvers het scenario schreef, bouwt enige spanning op door de mogelijkheid dat het paar elkaar kruist, hoewel geen van beide partijen daar volledig in geïnteresseerd lijkt te zijn. Terwijl Edward op de vlucht is en nooit achterom kijkt, barst Molly in lachen uit wanneer iemand haar situatie ter sprake brengt, alsof ze beseft dat het lot van het stel al is beslist, maar beseft dat het te laat is om op te geven. Aan de ene kant zijn ze samen op een dodenreis die lijkt op een huwelijksreis, maar ze weten het niet.

terwijl Grote rondleiding Het is absoluut geen liefdesverhaal, het gaat over een stel dat onder de invloed raakt van alle vreemde en nieuwe plaatsen die ze bezoeken – plaatsen die hun lichaam en geest lijken te veranderen. Terwijl Edward en Molly van plaats naar plaats reizen, gaat Gomez over op hedendaagse shots van karaokeshows, poppenshows, pandaberen, vechtsporttentoonstellingen en, in één geval, twee vrouwen die hun armen en handen gebruiken om kippen te vertegenwoordigen die de liefde bedrijven. Zuidoost-Azië wordt een caleidoscoop van beelden en geluiden, zowel voor de personages als voor ons, en het beste wat je kunt doen is jezelf erin onderdompelen zonder al te veel vragen te stellen. In de woorden van een van de Japanse monniken die Edward op zijn lange reis ontmoette: ‘Laat jezelf aan de wereld over en je zult zien hoe die je beloont.’