Een Australische journalist die Papoea-separatisten kent en gegijzeld is, zegt dat Kiwi-piloot Philip Mertens er alles aan doet om hem vrij te krijgen. Rapportage door Nadine Roberts.
Het was 2004 in Irak en de Australische freelance journalist John Martinkus stond voor de grootste uitdaging van zijn leven.
Martinkus was een ervaren verslaggever – hij woonde in Oost-Timor tijdens zijn strijd voor onafhankelijkheid en reisde naar Irak om de oorlog met de Verenigde Staten te volgen in de nasleep van de terreur van 9/11.
Maar nu vecht hij voor zijn leven nadat hij is ontvoerd door soennitische militanten en voormalige Iraakse legerofficieren buiten een hotel in Bagdad.
Lees verder:
* Het pleidooi van een vriend om een ”schattige” kiwi vrij te laten, werkte “trouw” om de Papoea’s te helpen
* De politie “lokaliseert” waar de ontvoerde piloot in Papoea wordt vastgehouden
* Rebellen dreigen een Kiwi-piloot te vermoorden als het leger hen achtervolgt in een huiveringwekkende video
Instinctief wist hij dat hij zijn ontvoerders moest sussen. Met de hulp van een tolk zocht hij naar gemeenschappelijke gronden.
Martinkus sympathiseerde met de gijzelnemers. Hij sprak over zijn vele rapporten over de effecten van de Amerikaanse bezetting van Irak, waaronder willekeurige arrestaties en mensenrechtenschendingen waarvan hij naar verluidt getuige was geweest.
Hij was ook realistisch.
Hij wist dat de Australische regering geen losgeld zou betalen voor zijn vrijlating, en de uitgevers met wie hij samenwerkte evenmin.
“Ik heb ze ronduit gezegd dat niemand je hier geld voor gaat betalen, en als het politiek gezien niet werkt, kun je me ook gewoon laten gaan”, zegt hij.
“En dat deden ze.”
John Martinkus / Geleverd
Journalist John Martinkus, op de foto, gelooft dat Kiwi-piloot Philip Mertens er alles aan doet om te overleven.
Snel vooruit naar 7 februari, en Martinkus gelooft dat de in Christchurch geboren Mehrtens “alles goed” doet om hem vrij te krijgen nadat hij op 7 februari in West-Papoea was gegijzeld.
Door het bekijken van de vrijgegeven beelden en foto’s gelooft Martinkus dat Mehrtens, die vloeiend Indonesisch spreekt, zich wel identificeert met de motieven van zijn ontvoerders.
Op de beelden waarnaar hij verwijst, is te zien hoe Mehrtens praat over de onafhankelijkheidsstrijd van West-Papoea.
Martinkus is van mening dat het tonen van “een soort band” of medeleven met de zaak van de gijzelnemers het minder waarschijnlijk maakt dat Mertens zal worden mishandeld – terwijl de kans op zijn veilige vrijlating wordt vergroot.
Maar wat hem het meeste zorgen baart, is hoe het Indonesische leger zal reageren.
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Handel zei dat het sponsoren van Mehrtens de topprioriteit van het ministerie is.
We werken nauw samen met de Indonesische autoriteiten om ervoor te zorgen dat de Nieuw-Zeelander veilig wordt vrijgelaten.
“We doen er alles aan, inclusief de inzet van Nieuw-Zeelands consulair personeel, om de veilige vrijlating van de gijzelaar veilig te stellen.”
De afdeling steunt de familie Mehrtens, zowel in Nieuw-Zeeland als Indonesië, aldus de woordvoerder.
geleverd
Mehrtens wordt vastgehouden door separatisten die hem gijzelen in West-Papoea.
Mehrtens is in alle opzichten een hardwerkende piloot, heeft familie op Bali en geeft veel om de bevolking van Indonesië.
Hij was bedreven in het vliegen in de Papoea-hooglanden, maar had geen idee dat hij binnen enkele minuten na de landing zou worden gekaapt om als pion te worden gebruikt. door de bevrijding van West-Papoea leger.
Een gefrustreerde vriend deed een beroep op de menselijkheid van de separatisten en zei dat Mehrtens een “goede, vriendelijke man” was die eerlijk had gewerkt om de Papoea’s te helpen.
Maar Martinkus zegt dat de politieke spanningen diep lopen. Het gaat niet om het geld of het wapen – het gaat erom dat een generatiegroep gefrustreerd en boos wordt.
geleverd
Deze foto van Mehrtens nadat hij was gegijzeld, ging de hele wereld rond.
En hij zou het moeten weten.
Na tientallen jaren verslag te hebben gedaan van het conflict in Oost-Timor dat uiteindelijk tot onafhankelijkheid leidde, weet Martinkus precies wat de gijzelnemers van Mehrtens willen.
Hij heeft de onafhankelijkheidsbeweging zien groeien en bloeien sinds het succes van Oost-Timor, maar hij weet ook dat de Indonesische regering de provincie nooit zal opgeven.
Oost-Timor had relatief weinig middelen, maar West-Papoea heeft een goudmijn van $ 100 miljard die een enorme belastingbron oplevert.
Matinkus gelooft dat dit de weg vrijmaakt voor de manier waarop de Indonesische regering en milities met Mehrtens zullen omgaan.
Hij vreest dat de regering, in tegenstelling tot Oost-Timor, West-Papoea koste wat het kost wil behouden.
geleverd
Martinkus zegt dat foto’s van Mehrtens die sympathie tonen voor de zaak van West-Papoea een goed teken zijn.
De kiemen voor een terugslag voor de rebellen begonnen in 1969 toen er wijdverspreid verzet was tegen de Indonesische overheersing in de provincie West-Papoea, wat de Verenigde Naties ertoe bracht toezicht te houden op een onafhankelijkheidsreferendum.
Nagesynchroniseerd met de wet van vrije keuze, werd het al snel de “wet van geen keuze” genoemd nadat het Indonesische leger 1.026 inheemse leiders had uitgekozen als de enige mensen die voor onafhankelijkheid mochten stemmen.
Presidenten stemden om bij Indonesië te blijven, maar journalisten ontdekten dat zij en hun families waren omgekocht en bedreigd om niet voor onafhankelijkheid te stemmen.
De kwestie van onafhankelijkheid heeft sindsdien gesudderd en Martinkus gelooft dat het herboren is bij de kinderen die nu het Bevrijdingsleger van West-Papoea leiden.
Het verschil is nu dat de rebellen over meer middelen beschikken dan 20 jaar geleden.
Wat de uitkomst ook zal zijn, Martinkus denkt niet dat het goed zal zijn voor Mehrtens, gebaseerd op een mislukte poging van het Indonesische leger om gijzelaars te bevrijden die vastgehouden werden door de Free Papua Movement in Mapindoma in 1996. Twee van de negen gijzelaars werden gedood toen het Indonesische leger speciale strijdkrachten kozen er controversieel voor om de situatie met geweld aan te pakken.
Martinkus heeft verschillende hoge Indonesische militaire functionarissen in Oost-Timor ontmoet en weet hoe ze te werk gaan. Hij gelooft dat ze een modus operandi hebben om met geweld te werken in plaats van te onderhandelen, en gelooft dat ze zich verraden voelen door de terugtrekkende regering van Oost-Timor.
Hij is er zeker van dat diezelfde functionarissen niet twee keer dezelfde concessie zullen willen doen, en gelooft dat ze niet aan een zachte aanpak zullen denken.
Hij herinnerde zich zijn tijd in Oost-Timor: “Als ze een dorp zouden aanvallen, zouden ze het wegvagen.” Ze staken huizen in brand en verkrachtten vrouwen. Ik ben bang dat, omdat deze generatie officieren zich in het verleden op deze manier heeft gedragen, niet alleen in Papoea, maar in ten minste twee andere conflicten, ze weer zullen gaan schrijven en het opnieuw zullen doen.”
geleverd
De separatisten staken het vliegtuig van Mehrtens in brand en zagen een kans om internationale aandacht te krijgen voor hun benarde situatie.
Achter alle onderhandelingen staat de regering van Nieuw-Zeeland, die Indonesië steunt door middel van gezamenlijke militaire operaties. De onderhandelingen blijven delicaat, maar Martinkus gelooft dat als de regering van Nieuw-Zeeland of Australië ervoor kiest om de militaire oefeningen met Indonesië tijdelijk op te schorten, Mehrtens mogelijk wordt vrijgelaten.
Uiteindelijk, zegt hij, willen de separatisten dat de VN onder toezicht een onafhankelijkheidsstemming houdt – en dat willen ze nu.
Waar hij het meest bang voor is, is dat Mehrtens de komende maanden in de vergetelheid zal raken, net als de Pool Jakub Skripski, die een levenslange gevangenisstraf uitzit wegens verraad omdat hij Papoea in 2018 als toerist bezocht.
“Niemand praat meer over hem. Mijn angst is dat Mehrtens op dezelfde manier zal eindigen.”