Als je langs de paden langs het 160 kilometer lange kanalennetwerk van Londen loopt, kan het leven op het water idyllisch lijken. De boten verspreid over de kronkelende oevers zien er betoverend, romantisch en onmogelijk kleurrijk uit. Beter nog, het is goedkoop in vergelijking met het kopen van een traditioneel huis of appartement op grond in de stad.
“Het is hier erg stil”, zegt David Ross, een freelance geluidsontwerper die al vijftien jaar aan de Londense waterwegen woont. “Ik word 's ochtends wakker en open de zijdeur met uitzicht op de rivier, en er wachten eenden op mij om ze te voeren. Het is gewoon een prachtige manier van leven.”
De heer Ross, 62, wendde zich al die jaren geleden tot het water nadat zijn huwelijk was verbroken en zijn moeder ziek werd van kanker. “Uiteindelijk had ik niet veel geld omdat ik lange tijd niet kon werken”, zei hij. ‘Ik had genoeg om een boot te kopen, dus kocht ik er een.’
Terwijl hij sprak, vloog er een ijsvogel voorbij en de zon scheen door de ramen van zijn 13 meter lange Nederlandse kruiser. Hij kocht zijn huidige woonboot ongeveer zes jaar geleden voor £30.000 ($38.000). Hij zei dat het een 'compleet wrak' was, dus ondernam hij uitgebreide renovatiewerkzaamheden. Het schip dateert uit 1940 en heeft een open kombuis/salon aan de boeg, een badkamer met douche en toilet en een tweepersoonsslaapkamer aan de achterzijde. Het is een mooie opzet, zij het een beetje krap. “Hoofdhoogte is een van de belangrijkste nadelen”, zei hij.
De heer Ross zegt dat hij nooit meer op het land zal leven, omdat hij er de voorkeur aan geeft “omringd te zijn door de natuur”. Maar de waarheid is dat hij zich waarschijnlijk toch niet de plek kon veroorloven die hij wilde. De huizenprijzen blijven voor velen in Londen buiten bereik, met een gemiddelde verkoopprijs van ca £ 508.000 ($636.000), een stijging van 50 procent over de afgelopen tien jaar. Ondertussen kost een Nederlandse woonboot met twee slaapkamers in de regio ongeveer £ 190.000 ($ 238.000).
Deze optie is bijna te aantrekkelijk: een nieuwe golf woonbootpassagiers breidt het Londense kanaalondersteuningssysteem tot buiten zijn grenzen uit. “Het is de afgelopen jaren dramatisch veranderd,” zei de heer Ross. “Er zijn waarschijnlijk drie keer zoveel boten, vier keer zoveel boten als tien jaar geleden. De demografie is veranderd. Er zijn veel jongere mensen.”
Sinds de Industriële Revolutie wonen er watersporters op de Britse kanalen. Maar volgens de Canal & River Trust, die het waterwegenstelsel van het land beheert, is het aantal woonboten in Londen de afgelopen tien jaar met 86% gestegen tot ruim 4.000 legale verblijfplaats – is daarin ruim drie keer verdubbeld.
Jonathan Ludford, directeur nationale communicatie bij de Canal & River Trust, zei: “Ik denk dat het eerlijk is om te zeggen dat de stijging van het aantal mensen dat op boten in de hoofdstad woont, te wijten is aan de huizencrisis en de kosten van levensonderhoud in Londen.
Met alle nieuwe boten op het water wordt zelfs deze betaalbare woonoptie steeds minder haalbaar. De winterhoutskoolvoorraad van meneer Ross kost £22 ($29) per zak, en hij heeft voor het seizoen minstens twintig zakken nodig. Ook de diesel- en gasprijzen zijn met ongeveer 50 procent gestegen, en de basisprijs van een vaarbewijs stijgt.
De Canal & River Trust onderneemt echter geen enkele actie om het aantal boten te beperken, zegt Fran Reid, de nationale persvoorlichter van de organisatie. “Er is voldoende ruimte, zelfs op hotspots als Londen, waar het aantal boten meer geconcentreerd is”, aldus Reid. “Maar er is maar een beperkt aantal kanalen en op sommige plaatsen is het al erg druk. Als de boot dus geen permanente ankerplaats heeft, kan hij misschien geen plek vinden om aan te meren waar hij wil.”
In Londen gevestigde watersporters hebben twee opties: de eerste is een permanente ligplaats, misschien in een jachthaven of langs een jaagpad, met een elektrische aansluiting voor dagelijkse functies. In Londen hebben de permanente ligplaatsen hun maximale capaciteit bereikt. De andere optie, goedkoper maar minder stabiel, is de “continue reis”, waarbij de boot minimaal elke 14 dagen naar een parkeerplaats moet verhuizen.
Om de congestie te verminderen, neemt het Fonds strenge maatregelen tegen malafide zeevarenden. “Als je geen ligplaats hebt, verplaatsen ze je, net als een parkeerwachter”, zegt Ross, die een vaste ligplaats heeft voor ongeveer 7.000 pond ($8.800) per jaar, veel minder dan het gebruikelijke bedrag in het land. Regio. ‘Ze hebben jongens op fietsen die elk gebied controleren en registreren hoe lang elke boot daar blijft. Als je te lang blijft, krijg je een boete van £ 25 per dag.
Mevrouw Reid benadrukte dat leven op een boot in Londen “veel goedkoper” kan zijn dan leven op het land, hoewel het unieke uitdagingen met zich meebrengt en niet voor iedereen geschikt is. “We ondersteunen elke schipper die het moeilijk heeft waar mogelijk, en wijzen hen ook op voordelen die vaak beschikbaar zijn voor mensen die met een laag inkomen moeten rondkomen”, zei ze.
Schippers in residentiële jachthavens kunnen aanspraak maken op huurtoeslag, net als bewoners aan land. De Canal & River Trust lobbyde vorig jaar ervoor dat watersporters zonder eigen ligplaats zouden worden opgenomen in de energiesubsidieregeling van de overheid.
Mark Knightley, 41, en zijn partner Tessa Roberts, 37, kochten ongeveer acht jaar geleden hun eerste woonboot in Londen nadat ze zich realiseerden dat dit hun beste kans was om samen te leven.
“We huurden twee afzonderlijke woningen, die mijlenver uit elkaar woonden”, zei Knightley. “En ik ben actrice, terwijl Tessa onderzoeker is, dus we hebben niet veel geld. De goedkoopste manier om samen te leven was door een boot te kopen.”
Vijf jaar lang woonde het echtpaar op een smalle boot van 10 meter lang in Hackney, Oost-Londen, die ze kochten voor ongeveer £ 35.000 ($ 45.000). “Er stond een bed dat elke nacht kon worden uitgeklapt, en het vloeroppervlak was ongeveer twee vierkante meter”, zei Knightley. “Maar het lag op een prachtige ankerplaats aan de Lee River.”
Drie jaar geleden, kort voordat hun dochter werd geboren, heeft het echtpaar een 22 meter lang Nederlands schip met een permanente ligplaats in South Dock Marina, naast de rivier de Theems in Rotherhithe, Zuidoost-Londen, geüpgraded voor ongeveer £ 200.000.
De heer Knightley bewonderde de gemeenschap om hen heen en zei: “Er is niets dat we ergens anders in Londen kunnen vinden.” “Er zijn hier veel creatieve mensen, veel geschiedenis met de pier en de boten.”
Voor supermarkten is het echter nog steeds lastig en het bestellen van eten wordt lastig als de bezorger je adres niet begrijpt. Natuurlijk brengt het opvoeden van een kind op een schip zijn eigen uitdagingen met zich mee. Stroomstoringen zijn een probleem in de winter, zei Knightley, “wat eng kan zijn voor een klein meisje als ze in de badkamer is en we plotseling in volledige duisternis worden ondergedompeld.”
“Mensen gaan ervan uit dat we voortdurend bang moeten zijn voor haar veiligheid vanwege het water”, zei mevrouw Roberts. “Maar ik denk dat het net zoiets is als wonen in de buurt van een weg: je leert ze voorzichtig te zijn en ze niet onbeheerd buiten te laten.”
Maar de grootste uitdaging van het stel de laatste tijd was een piek in de kosten. De kosten voor vaarvergunningen zijn vanaf april 2022 met 4 procent gestegen, en de Canal & River Trust heeft ook geleidelijk extra prijsbereiken ingevoerd voor boten groter dan 2,3 meter en 1 meter breed. Voor boten groter dan 3 meter breed en 2,5 meter breed geldt een toeslag van 5 procent.
Woonboten in Groot-Brittannië vereisen een Boat Safety System-certificaat, dat elke vier jaar moet worden vernieuwd. Voor narrowboats zijn de kosten niet onbetaalbaar – de heer Knightley en mevrouw Roberts betaalden £300 ($380) – maar hun liggelden zijn dit jaar met 11 procent gestegen tot £10.000 ($12.450).
“Voor onze boot kost de certificering £13.000 ($16.500), hoewel het werk om hem juridisch veilig te maken tien jaar kan duren”, aldus Knightley. “De laatste keer dat deze boot uit het water kwam, moesten ze het staal vervangen, en dat kostte £40.000 ($51.000). Je moet ook ongeveer elke vijf jaar een motoronderhoud doen.
In hun Londense wijk maken de hogere vergoedingen deel uit van een plan van de gemeenteraad van Southwark om de jachthaven te herontwikkelen voor een bedrag van £ 6 miljoen. Het doel is om gezondheids- en veiligheidsproblemen op het water en de haven aan te pakken, nieuwe wasfaciliteiten en een café te creëren en oude werkplaatsen die momenteel in zeecontainers zijn gehuisvest te vervangen door nieuwe, speciaal gebouwde werkplaatsen.
Catherine Rose, wethouder van Southwark voor Wijken, Vrije Tijd en Parken, zei dat het plan “dringende gezondheids- en veiligheidsproblemen zou aanpakken om een werkende jachthaven te behouden en de omgeving van de scheepswerf te verbeteren”.
Om de overgang te vergemakkelijken, biedt de gemeente een korting aan botenreparatiewerkplaatsen en een indrukwekkende huurverhoging over drie jaar voor alle bestaande botenbouwers, zei ze.
Maar watersporters als de heer Knightley en mevrouw Roberts zien deze stap als een manier om watersporters met een laag inkomen te vervangen door meer commerciële belangen. “Er is momenteel veel bezorgdheid in de gemeenschap hier over de manier waarop de gemeente feitelijk probeert mensen eruit te dwingen”, zei Knightley. “De huisvestingssituatie in Londen is sowieso verschrikkelijk; Ze maken het nog erger.
Watersporters zijn het er echter over het algemeen over eens dat veiligheid en beveiliging absoluut noodzakelijk zijn. De Metropolitan Police Department houdt geen afzonderlijke gegevens bij over watercriminaliteit, maar watersporters zeggen dat criminaliteit in jachthavens, en zelfs op boten, al lang een probleem is.
“Ik zal nooit meer op een boot wonen”, zegt Janusz Konarski, 56, die dit van 1983 tot 1995 in het Londense Little Venice deed, voordat hij terugkeerde naar het land. “Ik heb me nooit veilig gevoeld. Er was een man die mijn fiets probeerde te stelen. Toen hadden we een lijmsnuiver die de ankers losmaakte omdat hij geestesziek was. Hij trok een mes op mij, ook al betrapte de politie hem.”
Tegenwoordig, zei de heer Ross, ‘voelt het alsof er veel misdaad om ons heen is.’ Er zijn veel inbraken en er gebeuren veel algemene diefstallen. “Het zijn hier moeilijke tijden en de boten zijn een gemakkelijk doelwit.”